Dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi) do Bộ Công an chủ trì soạn thảo dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến vào Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV năm 2025. Trong đó, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan điều tra của Công an nhân dân, Quân đội nhân dân và của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi) xây dựng trên quan điểm kế thừa các quy định còn phù hợp, khắc phục những khó khăn, vướng mắc của Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2021), đáp ứng yêu cầu thực tiễn công tác điều tra hình sự trong tình hình mới.

Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan điều tra của Công an nhân dân

So với Luật năm 2015, Chương II dự thảo Luật quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan điều tra của Công an nhân dân không chia thành 02 mục; bỏ 03 điều; sửa đổi, bổ sung 04 điều như sau:

- Bỏ các điều 15, 18 và 21 Luật năm 2015; vì đã giao Bộ trưởng Bộ Công an quy định về tổ chức bộ máy các cơ quan điều tra của Công an nhân dân và không tổ chức Công an cấp huyện.

- Điều 14 và Điều 15 dự thảo Luật: Sửa đổi, bổ sung Điều 16 và Điều 17 Luật năm 2015:

+ Bổ sung thẩm quyền điều tra của Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đối với tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, tội phạm về tham nhũng, chức vụ quy định tại Chương XXIII và Chương XXIV của Bộ luật hình sự xảy ra trong hoạt động tư pháp mà người phạm tội là cán bộ, công chức thuộc Cơ quan điều tra, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan thi hành án, người có thẩm quyền tiến hành hoạt động tư pháp khi các tội phạm đó thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án nhân dân (do bỏ Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao nên chuyển thẩm quyền điều tra sang Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an).

+ Bổ sung thẩm quyền chỉ đạo, kiểm tra của Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đối với cơ quan của lực lượng An ninh nhân dân được giao tiến hành một số hoạt động điều tra và Công an cấp xã.

- Điều 16 dự thảo Luật: Sửa đổi, bổ sung Điều 19 Luật năm 2015 theo hướng bổ sung thẩm quyền chỉ đạo, kiểm tra của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đối với cơ quan của lực lượng Cảnh sát nhân dân được giao tiến hành một số hoạt động điều tra và Công an cấp xã.

- Điều 17 dự thảo Luật: Sửa đổi, bổ sung Điều 20 Luật năm 2015:

+ Sửa đổi, bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh theo hướng bổ sung thẩm quyền điều tra vụ án hình sự về các tội phạm thuộc thẩm quyền của Công an cấp huyện trước đây;

+ Bổ sung thẩm quyền chỉ đạo, kiểm tra của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đối với cơ quan của lực lượng Cảnh sát nhân dân được giao tiến hành một số hoạt động điều tra và Công an cấp xã.

Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân

So với Luật năm 2015, Chương III dự thảo Luật quy định nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân không chia thành 02 mục; bỏ 02 điều; giữ nguyên 01 điều; sửa đổi, bổ sung 04 điều như sau:

- Bỏ Điều 22 và Điều 25 Luật năm 2015; vì đã giao Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định về tổ chức bộ máy các cơ quan điều tra của Quân đội nhân dân.

- Điều 20 dự thảo Luật: Giữ nguyên Điều 26 Luật năm 2015.

- Các điều 19, 21 và 22 dự thảo Luật: Sửa đổi, bổ sung các điều 24, 27 và 28 Luật năm 2015 theo hướng cập nhật các chương, điều của dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) về các tội thuộc thẩm quyền điều tra.

- Điều 18 dự thảo Luật: Sửa đổi, bổ sung Điều 23 Luật năm 2015 về bổ sung thẩm quyền điều tra của Cơ quan An ninh điều tra Bộ Quốc phòng đối với tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, tội phạm về tham nhũng, chức vụ quy định tại Chương XXIII và Chương XXIV của Bộ luật Hình sự xảy ra trong hoạt động tư pháp mà người phạm tội là cán bộ, công chức thuộc Cơ quan điều tra, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan thi hành án, người có thẩm quyền tiến hành hoạt động tư pháp khi các tội phạm đó thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự (do bỏ Cơ quan điều tra Viện kiểm sát quân sự trung ương nên chuyển thẩm quyền điều tra của Cơ quan này này sang Cơ quan An ninh điều tra Bộ Quốc phòng).

Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra

So với Luật năm 2015, Chương IV dự thảo Luật quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, và gộp 02 điều thành 01 điều; sửa đổi, bổ sung 06 điều như sau:

- Điều 28 dự thảo Luật: Gộp Điều 37 và Điều 38 Luật năm 2015 (cơ quan thuộc lực lượng An ninh nhân dân và cơ quan thuộc lực lượng Cảnh sát nhân dân được giao tiến hành một số hoạt động điều tra) để bảo đảm đồng bộ, thống nhất.

- Điều 23 và Điều 24 dự thảo Luật: Sửa đổi, bổ sung Điều 32 và Điều 35 Luật năm 2015 theo hướng cập nhật các chương, điều của dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) về các tội thuộc thẩm quyền điều tra, bổ sung Đoàn Trinh sát trong lực lượng Cảnh sát biển là cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra.

- Các điều 25, 26 và 27 dự thảo Luật: Sửa đổi, bổ sung các điều 33, 34 và 36 Luật năm 2015 theo hướng:

+ Cập nhật tên các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cho phù hợp với cơ cấu tổ chức mới của các bộ;

+ Cập nhật các điều của dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) về các tội thuộc thẩm quyền điều tra;

+ Bỏ thẩm quyền thụ lý, điều tra, giải quyết toàn bộ vụ án từ giai đoạn khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tiến hành các hoạt động điều tra, kết thúc điều tra, chuyển hồ sơ vụ án sang Viện kiểm sát trong thời hạn 01 tháng; đồng thời giữ lại thẩm quyền khởi tố vụ án và tiến hành một số hoạt động điều tra trong thời hạn 07 ngày... Vì thực tiễn thời gian qua cho thấy các cơ quan Kiểm ngư, Cảnh sát biển, Kiểm lâm, Hải quan hầu như không thực hiện thẩm quyền thụ lý điều tra giải quyết toàn bộ vụ án trong vòng 01 tháng, mà chủ yếu tiến hành điều tra ban đầu và chuyển cho cơ quan điều tra có thẩm quyền. Bên cạnh đó, năng lực của cấp trưởng, cấp phó và cán bộ điều tra thuộc các cơ quan này khó đáp ứng đủ yêu cầu của việc điều tra trọn vẹn một vụ án từ khi khởi tố đến lúc chuyển Viện kiểm sát đề nghị truy tố.

- Điều 29 dự thảo Luật: Sửa đổi, bổ sung Điều 39 Luật năm 2015 theo hướng thay thế “Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng” thành “cấp trưởng, cấp phó” theo quy định chung của dự thảo Luật.

Nguồn Cổng thông tin điện tử Bộ Công an.